Wat is de kracht van ademhaling?

In beeld: ademwerk tijdens een training bij Het Fundament.

Ademhalen. Het is misschien wel een van de meest vanzelfsprekende dingen die we doen. Hoe vaak ben jij je er bewust van door de dag heen? Nu waarschijnlijk wel, doordat je dit leest. Doe eens mee met een klein experiment: haal diep adem en zucht langzaam uit. Voel je dat door je hele lijf? Misschien wel, misschien niet. Dat is beide prima.

Van oude wijsheid…

Ademhaling is niet zomaar een fysiologisch proces, het speelt al duizenden jaren een centrale rol in spirituele en meditatieve tradities. In het Tibetaans boeddhisme bijvoorbeeld is ademhaling een essentieel onderdeel van meditatie en bewustzijnsontwikkeling. Ook binnen yoga staat de adem centraal als weg naar rust, helderheid en verbinding.

Tijdens mijn yogatraining in Nepal vroeg ik aan mijn leraar Rishi Raj Lamsal waarom yoga en ademhalingsoefeningen tegenwoordig wereldwijd zo in opkomst zijn. Zijn antwoord was eenvoudig, maar veelzeggend:

“Omdat het is wat de wereld nodig heeft.”

Dat zette me aan het denken. Waarom heeft de wereld dit nodig?

…naar moderne wetenschap…

Sinds de jaren ’80 is er toenemende wetenschappelijke aandacht voor ademhaling. De Dalai Lama nodigde wetenschappers uit om meditatiepraktijken te bestuderen en sindsdien is het onderzoek naar de invloed van ademhaling op lichaam en geest in een stroomversnelling geraakt. Dankzij inzichten uit neurologie, fysiologie en psychologie weten we inmiddels dat ademhaling een krachtig instrument is om lichaam en geest te beïnvloeden.

Onderzoek van Ma et al. (2017) laat bijvoorbeeld zien dat ademhalingsoefeningen stresshormonen zoals cortisol verlagen en het gevoel van welzijn vergroten. Zaccaro et al. (2018) tonen aan dat ademhaling helpt om het zenuwstelsel te reguleren, wat herstel, ontspanning en focus versterkt. Wat eeuwenlang op levenservaring en wijsheid was gebaseerd, wordt nu bevestigd in laboratoria en klinische studies waarbij deze technieken zich steeds vaker aanpassen aan onze eigen tradities en wetenschappelijke kaders.

…tot aan de wereld van nu

De afgelopen 10 à 15 jaar is ademhaling steeds meer in de belangstelling gekomen. Niet alleen in de wetenschap, maar ook in de sport, het bedrijfsleven en de gezondheidszorg. Ademhaling is een trend en dat is niet zonder reden.

*Dit is een vereenvoudigde uitleg van een complex onderwerp. Over stress zelf zijn boeken vol geschreven. Toch is het belangrijk om het hier kort toe te lichten, juist omdat stress en ademhaling zo nauw met elkaar verbonden zijn. Om de link met ademhaling helder te houden en het niet te ingewikkeld te maken, kies ik hier voor een beknopte benadering.

Onze wereld verandert snel. We willen meer, kunnen meer en doen meer. Tegelijkertijd worden we constant blootgesteld aan prikkels, verwachtingen en veranderingen. We verhouden ons voortdurend tot onze omgeving en dat proces van afstemming en aanpassing is stress. 

Bij stress kom je in een verhoogde staat van paraatheid. Je hartslag stijgt, je adem versnelt, je spieren spannen zich aan je maakt je klaar om te reageren. Dat kost energie. Wanneer stress te lang aanhoudt zonder voldoende herstel, kan je vast blijven zitten in deze actieve modus en bouw je een herstelschuld op. Je merkt het misschien doordat je moeilijk in slaap komt, onrustig bent, sneller geïrriteerd raakt of uitgeput wakker wordt.

Dan is er sprake van een verstoord evenwicht: je blijft ‘aan’, ook als je ‘uit’ mag.

Juist daarom is er zoveel aandacht voor ademhaling. Omdat het helpt je aanpassingsvermogen te herstellen én te versterken. Omdat het rust brengt, inzicht geeft in je staat van zijn en ruimte schept voor herstel.

En dat geldt niet alleen wanneer er problemen of spanningen zijn. Ook als je goed in je vel zit, kun je je veerkracht vergroten door met je ademhaling te werken. Zo versterk je je herstelvermogen en verklein je de kans dat stress zich opstapelt. Bovendien heeft ademhaling een breed effect en beïnvloedt het onder andere je hormoonbalans, je immuunsysteem en je spijsvertering.

Van actie naar ontspanning

Door bewust met je ademhaling te werken, kun je letterlijk van actie naar ontspanning schakelen. Een simpele oefening zoals het vertragen van je adem activeert het parasympatische zenuwstelsel: het deel van je autonome zenuwstelsel dat rust, herstel en regeneratie bevordert.

Ademhaling is daarmee niet alleen een reflex of noodzaak, maar ook een krachtige manier om te helpen schakelen tussen actie en herstel.

Een gratis ademanalyse bij Het Fundament

Ben je benieuwd naar jouw ademhaling? En hoe je met eenvoudige oefeningen meer grip kunt krijgen op stress, energie en herstel?

Bij Het Fundament kun je terecht voor een gratis ademanalyse. Tijdens deze vrijblijvende sessie kijken we samen naar jouw adempatroon. Je krijgt inzicht en praktische tips om meer balans te ervaren.

Stuur een berichtje of bel voor een afspraak.